واحد شخصیصفت برای شیء جزئی معیّن در خارج را واحد شخصی گویند. ۱ - تعریفواحد شخصی، مقابل واحد کلی، واحدی است که جزئی بوده و قابلیت صدق بر افراد متعدد را ندارد؛ به بیان دیگر، واحد شخصی، امری است که در مفهوم و مصداق واحد می‌باشد، مانند: زید. ۲ - اجتماع امر و نهی در واحد شخصیواحد شخصی که در یک مصداق مشخص منحصر است، امکان دارد دارای یک جهت و یا جهات متعدد باشد؛ در صورتی که دارای یک جهت باشد، توجه امر و نهی در آنِ واحد به آن غیر ممکن است، زیرا مطلوب در امر، ایجاد فعل و مطلوب در نهی، عدم ایجاد آن است؛ بنابراین، آمر نمی‌تواند در یک زمان و از یک لحاظ دو تصمیم متضاد گرفته، هم طالب وجود آن و هم طالب عدم آن باشد، و مأمور نیز نمی‌تواند در یک زمان هم آن را انجام دهد و هم ترک کند؛ پس اجتماع امر و نهی در این مورد، هم به اعتبار نفس تکلیف و هم به اعتبار مکلف، محال است و اصولی‌ها در این مورد نزاعی ندارند، بلکه نزاع آنان در واحد شخصی‌ای است که دارای جهات و اعتبارات مختلف می‌باشد، مانند: نماز در خانه غصبی که از یک لحاظ، عمل عبادی و از لحاظی دیگر، عمل عدوانی است. سخن اصولیون، هم از نظر نفی و هم از نظر اثبات، در این مورد دوم است. [۶]
شیرازی، محمد، الوصول الی کفایة الاصول، ج ۲، ص ۳۱۳.
[۹]
فاضل لنکرانی، محمد، کفایة الاصول، ج ۳، ص ۱۱.
[۱۰]
فاضل لنکرانی، محمد، سیری کامل در اصول فقه، ج ۶، ص ۴۵۶.
۳ - پانویس
۴ - منبعفرهنگنامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ص۸۷۶، برگرفته از مقاله «واحد شخصی». رده‌های این صفحه : واحد
|